Clients
Client Computer က Network မွာ တစ္ကယ္ေတာ့ အသံုးျပဳသူပဲ။ ကိုယ္သံုးခ်င္တဲ့အခ်ိန္သံုးလို႔ရတယ္။ မသံုးခ်င္ေတာ့ရင္ ကြန္ပ်ဴတာကိုပိတ္ထားလိုက္လို႔ရတယ္။ Client Computer က OS (operating
system) ကလည္း Windows XP ပဲ။ သူက Network ေပၚမွာဘာမွလုပ္စရာမလိုဘူး။ သူက User ပဲ။ Client Computer က လန္ထြက္ေနေအာင္ေကာင္းဖို႔လည္းမလိုဘူး။

Servers
Server Computer ဆိုတာက သာမန္သံုးေနတဲ့ကြန္ပ်ဴတာမဟုတ္ဘူး။ Motherboard ကအစ Server Board ကိုသံုးတယ္။ က်န္တဲ့ Hardwares ေတြကလည္း server hardwares ေတြပဲ သံုးရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ အဲဒီလို Server Hardwares ေတြသံုးၿပီးေတာ့ Server ထိုင္တာနည္းပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ေစ်းႀကီးလို႔ပါ။ OS ကလည္း Windows XP မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ Network Operating System (NOS) ကိုသံုးရတယ္။ အသံုးမ်ားတာကေတာ့ Windows Server 2003ကိုသံုးၾကတယ္။ တစ္ျခား NOS ေတြလည္းသံုးၾကတယ္။ Server Computer ကအလုပ္လုပ္တာ ျမန္ရမယ္။ ခပ္ျမန္ျမန္အလုပ္လုပ္ႏိုင္တဲ့ ကြန္ပ်ဴတာျဖစ္ရမယ္။ အခ်ိန္ျပည့္လည္း ကြန္ပ်ဴတာကို ဖြင့္ထားရတယ္။ ( PCs ေတြကိုလည္း Windows Server 2003 ကို Install လုပ္လိုက္ရင္ Server အျဖစ္ သံုးလို႔ရတယ္။ ဒါကသိပ္အေရးမႀကီးတဲ့ Network ေတြမွာသံုးတာ) Server ဆိုတာက တစ္ကယ္ေတာ့ Network မွာ Application, data နဲ႔ resources ေတြကိုထိန္းခ်ဳပ္ရတယ္။ သူက အားလံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ အဲဒါဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ Network Operating System (NOS) က Serverကိုအဲဒီလိုထိန္းခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္အျပည့္ ေပးထားလို႔ပဲ။ အေျခခံအားျဖင့္ေတာ့ Server က အလုပ္လုပ္ပံုေတြကို ဆံုးျဖတ္ ေပးတယ္။ Server က Client Computer အားလံုးကိုလည္း ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ရတယ္။ Server Computer မွာလည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ LAN (Local Area Network) မွာ Client Computers ေတြက အမ်ားႀကီး ရွိၿပီးေတာ့ Servers Computer က နည္းတယ္။ Server တစ္လံုးက User ေတြအသံုးျပဳေနစဥ္အတြင္း အၿမဲေစာင့္ၾကည့္ၿပီးထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ေနာက္ Server တစ္လံုးက Network ေပၚကအခ်က္အလက္ေတြ ဒါမွမဟုတ္ရင္ Printer အတြက္အလုပ္လုပ္တယ္။ Server Computer သံုးတယ္ဆိုတာက စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းသံုးကြန္ရက္ေတြ၊ အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ကြန္ရက္ေတြမွာမွသံုးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အိမ္မွာသာမန္သံုးဖို႔ေလာက္ ခ်ိတ္ထားတဲ့ Network မွာဆိုရင္ေတာ့ Server ေတာင္မလိုပါဘူး။

Administrators and User
Administrator ဆိုတာက Server Computer ကိုကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ရတဲ့သူကိုေခၚတယ္။ Network Administrator လို႔လည္းေခၚတယ္။ သူက Network Management လုပ္ရတယ္။ Network
ေပၚမွာဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သူကပဲေျဖရွင္းရတယ္။ Server ေတြရဲ႕အလုပ္လုပ္ပံုေတြကို သူကထိန္းသိမ္းရတယ္။ ျပဳျပင္ရတယ္။ Network Administrators ေတြက NOS (Network Operating System) ကိုအသံုးျပဳၿပီးေတာ့ Network အသံုးျပဳမႈေတြအျပင္ User ေတြ logons လုပ္တာကိုပါေစာင့္ၾကည့္တယ္။ ကြန္ရက္လံုၿခံဳေရးကိုပါထိန္းခ်ဳပ္ေစာင့္ၾကည့္ရတယ္။ ကြန္ရက္အတြင္းက အခ်က္အလက္ေတြကို ကြန္ရက္ျပင္ပ ၀င္ေရာက္လာမဲ့တိုက္ခိုက္မႈေတြနဲ႔ Virus ေတြရဲ႕ ရန္ကေနကာကြယ္ေပးရတယ္။ အဲဒီလို အႏၱရယ္ေတြမ၀င္ေရာက္ႏိုင္ေအာင္လည္း ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ အစီအစဥ္ေတြ ခ်ထားရတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးတစ္ခုလံုးရဲ႕ တန္ဖိုးႀကီးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြက သူ႔လက္ထဲမွာရွိတာဆိုေတာ့ သူက ယံုၾကည္အားထားရတဲ့လူတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီးေတာ့ နာရီေတာ္ေတာ္ၾကာၾကာအလုပ္လုပ္ႏုိင္ရမယ္။ အဲဒီလိုခက္ခဲတဲ့အလုပ္အတြက္လည္း
သူ႔မွာထိုက္တန္တဲ့သေဘာတူညီမႈရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့ Network Administrator တစ္ေယာက္က ေခတ္ေပၚအ၀တ္အစားေတြကို၀တ္ဆင္ေလ့မရွိဘူးတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သူကကြန္ရက္ႀကီးတစ္ခုလံုးကို ဘယ္သူကဘာလုပ္၊ ဘယ္သူကဘာလုပ္ဆိုၿပီး အၿမဲတမ္းေျပာေနရတာဆိုေတာ့ သူ႔ကိုလူေလးစားေအာင္၀တ္စားဆင္ယင္ရတယ္ဆိုပဲ။ အက်င့္စာရိတၱကလည္း ေကာင္းမြန္ေနရမယ္။ Networking နဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ သိေနရမယ္၊ နားလည္ေနရမယ္၊ တတ္ကၽြမ္းရမယ္။

User
User ဆိုတာက ကြန္ရက္ထဲကို၀င္ေရာက္ၿပီး၊ အခ်က္အလက္ေတြကိုအသံုးၿပီးအလုပ္လုပ္ရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကိုယ္ကိုင္ရမဲ့ Computer အတြက္ Network Administrator က သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ Username နဲ႔ Password ကိုအသံုးၿပီးေတာ့ ကြန္ရက္ထဲမွာ ႀကိဳက္တဲ့ ကြန္ပ်ဴတာကို ၀င္ေရာက္အသံုးျပဳရတဲ့သူကိုေခၚတယ္။