ေရွးေဟာင္းပ်ဴၿမဳိ႕ေတာ္ႀကီး ဘယ္မွာရွိသလဲ ?

 သေရေခတၱရာၿမဳိ႕ေဟာင္းသည္ျပည္ၿမဳိ႕အေရွ႕ေတာင္ဘက္ငါးမို္င္အကြာတြင္ရွိသည္။ အုတ္ၿမဳိ႕ရိုးကိုက်ဳံးပတ္လည္
၀ိုင္းထားသည္။စက္၀ုိင္းပံုမက်တက်ျဖစ္ၿပီးေတာင္ ေျမာက္ႏွစ္မိုင္ခြဲ၊အေရွ႕အေနာက္ႏွစ္မို္င္ခန္႔က်ယ္၀န္းသည္။ျပည္
ေပါက္ေခါင္းသြားကားလမ္းကို ေျမာက္ဘက္ၿမဳိ႕ရုိးေပၚမွျဖတ္လ်က္တည္ေဆာက္ထားသည္။ ေမွာဇာဘူတာသည္ၿမဳိ႕
ေဟာင္း၏ဗဟိုေနရာအေရွ႕ေျမာက္ဘက္ယြန္းယြန္းတြင္တည္ရွိသည္။ ပ်ဴေခတ္ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အအံုမ်ားေန
ရာအႏွံေတြ႕ျမင္ႏိုင္သည္။  ၿမဳိ႕ရုိးအလယ္ဗဟိုတြင္  နန္းေတာ္ကုန္းေနရာရွိသည္။  စတုဂံအုတ္ရိုး  ကာရံထားသည္။
ေတာင္ဘက္ၿမဳိ႕ရိုးအျပင္ဘက္၌အေရွ႕ပ်ဴတိုက္၊အေနာက္ပ်ဴတုိက္ႏွင့္ဗိႆႏုိး သခၤ်ဴိင္းက်န္ရွိေသးသည္။

မီးေသေတာင္ႀကီးဘယ္မွာရွိသလဲ ?

ပုပၸါးေတာင္သည္နတ္ေတာင္ဟူ၍လည္းေကာင္း၊မီေသေတာင္ဟူ၍လညး္ေကာင္းထင္းရွား
သည္။မႏ ၱေလးတုိင္း၊ျမင္းၿခံခရိုင္အေရွ႕ဘက္စြန္းတြင္ထီးထီးႀကီးတည္ရွိေနသည္။ ပဲခူးရိုးမ
ေတာင္တန္း၏ေျမာက္ဘက္အစြန္းတြင္သီးျခားထုိးထြက္ေနေသာမီးေတာင္ေဟာင္းႀကီးတစ္
ခုျဖစ္သည္။  ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္(၄၉၈၁) ေပျမင့္သည္။ ပတ္၀န္းက်င္၌ေတာင္
မ်ားမရွိေပ။ တစ္ေတာင္တည္း မီေတာင္၏ထိပ္ခြက္ခြက္ႏွင့္ထိုးထြက္ေနသည္။ မုိင္(၄၀)ခန္႔
ေ၀းေသာဧရာ၀တီျမစ္ေပၚမွပင္ျမင္ႏိုင္သည္။ အေနာက္ဘက္သို႔အနည္းငယ္ထြန္းလ်က္နိမ့္
သည္။ ေတာင္ဘက္၊ အေနာက္ဘက္ႏွင့္အေရွ႕ဘက္တို႔တြင္ျမင့္မားသည္။ ပုပၸါးေတာင္ႀကီး
ကို  အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွၾကည့္လွ်င္ ပံုသ႑ာန္ေလးမ်ဳိးျဖင့္ျမင္ႏုိင္သည္။  မီးေတာင္ထိပ္၀
(၃၀၀၀) ခန္႔နက္ရႈိုင္းေသာ ေခ်ာက္ႀကီျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိသည္။ ပုပၸါးမီးေတာင္သည္တစ္ႀကိမ္
သာ ေပါက္ကြဲခဲ့ပံုရသည္။ ပုပၸါးၿမဳိ႕ကေလးသည္ ေခ်ာ္ကုန္းျပင္ျမင့္ေပၚ၌တည္ထားျခင္းျဖစ္
သည္။

ေရႊစက္ေတာ္ေဘးမဲ့ေတာ ဘယ္မွာရွိသလဲ ?

ခရစ္မေပၚမီ (၆၀၀)ခုႏွစ္တြင္ျမတ္စြာဘုရားေျခေတာ္ရာႏွစ္ဆူကိန္း၀ပ္စံပယ္ခဲ့၍ အထက္စက္ေတာ္ရာ၊
ေအာက္စက္ေတာ္ရာဟူ၍ထင္ရွားသည္။ ေရႊစက္ေတာ္ေဘးမဲ့ေတာကို္ ၁၉၄၀ျပည့္ႏွစ္ဇြန္လ (၂၉)ရက္
တြင္စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ မင္းဘူး(စကု)ၿမဳိ႕နယ္၊ ငဖဲၿမဳိ႕နယ္ႏွင့္ ေစတုတၱရာၿမဳိ႕နယ္မ်ားပါ၀င္
တည္ရွိသည္။ ေရႊစက္ေတာ္ေဘးမဲ့ေတာသည္ (၃၁၄)စတုရန္းမိုင္က်ယ္၀န္းသည္။ ျမန္မာ့ေရႊသမင္ကို
အဓိကထိန္းသိမ္းထားသည္။ ငွက္အမ်ဳိးေပါင္း (၁၁၃)မ်ဳိးလည္းအျခားတိရစာၦန္မ်ားႏွင့္ အတူက်က္စား
ေနထိုင္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ေရႊစက္ေတာ္ေဘးမဲ့ေတာအျဖစ္ ခါကာဘိုရာဇီအမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္၊ အင္း
ေတာ္ႀကီးေဘးမဲ့ေတာ၊အင္းေလးေဒသ၊လန္ပိေဘးမဲ့ေတာ၊မိန္းမလွကၽြန္းေဘးမဲ့ေတာ၊အေလာင္းေတာ္
ကႆပအမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္တို႔လည္းအထူးထင္ရွားသည္။ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္အမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္ေျခာက္ခု၊
ေတာရုိင္းတိရစာၦန္ေဘးမဲ့ေတာ (၃၅)ခုရွိသည္။ ေတာင္ဥယ်ာဥ္အျဖစ္ ပုပၸါးေတာင္ဥယ်ာဥ္တစ္ခုသာရွိ
သည္။

ဘားအံဆိုတဲ့နာမည္ ဘယ္ကရတာလဲ ?

ဘားအံၿမဳိ႕သည္ကရင္ျပည္နယ္၏ၿမဳိ႕ေတာ္ျဖစ္သည္။လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း(၁၀၀၀)ေက်ာ္ကသံလြင္ျမစ္ ကမး္နဖူးတြင္စုစုေပါင္းအိမ္ေျခ (၂၀၀)ခန္႔ရွိရြာေလးတစ္ရြာသာျဖစ္ခဲ့သည္။ ရြာကေလးတည္ရာသံလြင္ ျမစ္၏ကမ္းစြယ္တြင္အဓိကရ ေက်ာက္စြန္းႀကီးတစ္ခုရွိသည္။ ထုိစြန္းကို ယိုးဒယား၊ ရွမ္းဘာသာျဖင့္ဖား အမ္း(ေက်ာက္+အစြယ္)ဟုေခၚခဲ့သည္။ဖားအမ္းမွတစ္ဆင့္အသံအနည္းငယ္ေျပာင္း၍ဘားအံဟုအမည္ တြင္လာသည္။ ၁၉၀၇ခုႏွစ္တြင္ၿမဳိ႕ကြက္ရုိက္ခဲ့သည္။ ဘားအံၿမဳိ႕နယ္တြင္ထင္ရွားေသာေတာင္သည္ဇြဲ ကပင္ေတာင္ျဖစ္သည္။ဇြဲကပင္ဆုေတာင္းျပည့္ေစတီေတာ္တည္ထားသည္။ဘားအံၿမဳိ႕မွသံလြင္ျမစ္ညာ ရွစ္မို္င္ခန္႕ အကြာေကာ့ဂြန္းေတာင္၏အေရွ႕ဘက္၌ေကာ့ဂြန္းဂူရွိသည္။ ဘားအံ၏အေနာက္ဘက္(၁၂) မို္င္ကြာအရပ္၌ဘုရင္ဂ်ီဂူ(ဘုရင့္ညီဂူ)ရွိသည္။ ဂူ၏ေအာက္ေျခတြင္ေရပူစမး္အိုင္ရွိသည္။ ေရပူစမ္း၊ေရ ေအး စမ္းႏွစ္ခုယွဥ္လ်က္စီးဆင္းလ်က္ရွိေသာ္လည္းေရပူႏွင့္ေရေအးေပါင္းစပ္ျခင္းမရွိေၾကာင္းေတြ႕ရ သည္။

ပင္းတယၿမဳိ႕ဘာေၾကာင့္ကမာၻေက်ာ္ေနတာလဲ ?

ရွမ္းျပည္နယ္(ေတာင္ပိုင္း)ပင္းတယၿမဳိ႕သည္ ဧရာ၀တီျမစ္၏ျမစ္လက္တက္ျဖစ္ေသာ ေဇာ္ဂ်ီျမစ္ေတာင္
မွေျမာက္သို႔ျဖတ္သနး္စီးဆင္းေသာျမစ္၀ွမ္း၌တည္ရွိသည္။ ပင္းတယၿမဳိ႕၏အေရွ႕ဘက္ပိုင္းတြင္ကုန္းျမင့္
လြင္ျပင္ႀကီးျဖစ္လ်က္ရွိသည္။ ေပ(၃၀၀၀)ေက်ာ္ျမင့္သည္။ အေနာက္ပိုင္းတြင္လည္းေပ (၅၀၀၀)ေက်ာ္
ျမင့္ေသာေတာင္တန္းႀကီးရွိသည္။ပင္းတယၿမဳိ႕သည္ေတာင္တန္းႀကီး၏ေျခရင္းတြင္တည္ရွိသည္။အလြန္
ရႈခင္းလွသည္။ ၿမဳိ႕အ၀င္တြင္နာဂပတၱန္၊ပုတၱလုတ္ကန္ဟုေခၚေသာ ပင္းတယကန္ႀကီးရွိသည္။ ေညာင္
ၾကတ္ပင္တန္း၏အရိပ္ေအာက္၌တင့္တယ္စြာရွိသည္။ ပင္းတယၿမဳိ႕အေနာက္ေတာင္ဘက္ယြန္းယြန္း(၁)
မိုင္ခန္႕အကြာေတာင္ေစာင္းေပၚတြင္ေစာင္းတန္းအသြယ္သြယ္ေရႊေရာင္တ၀င္း၀င္းျဖင့္ေရႊဥမင္ဘုရားရွိ
သည္။ေရႊဥမင္ဘုရား၏ ေက်ာက္သားဥမင္ႀကီးအတြင္း၌ဘုရားဆင္းတုေတာ္မ်ားလက္ညွဳိးထိုးမ လြဲေအာင္
မ်ားျပားသည္။

ငပလီလို႔ဘာေၾကာင့္ေခၚတာလဲ ?

အပန္းေျဖစခန္းအျဖစ္ထင္ရွားသည္။ရခို္င္ျပည္နယ္၊သံတဲြၿမဳိ႕ႏွင့္ေလးမိုင္ေလာက္သာေ၀းကြာသည္။
မဇင္းေလဆိပ္သည္သံတြဲၿမဳိ႕ႏွင့္ခုႏွစ္မိုင္ခန္႔ေ၀းသည္။ငပလီကမ္းေျခစခန္းသည္ရြာကေလးျဖစ္သည္။
မဇင္းေလဆိပ္မွ(၂)မိုင္မွ်သာေ၀းသည္။ငပလီသည္ျမန္မာစကားမဟုတ္ေပ။အီတလီလူမ်ဳိးတို႔သည္
သံတြဲၿမဳိ႕အနီးယခုငပလီစခန္းသို႔ေရာက္လာၾကသည္။ငပလီစခန္းေနရာသည္အီတလီႏုိင္ငံရွိေနပလီ
(ေနပယ္)ကမး္ေျခစခန္းကဲ့သို႔အလြန္သာယာသည္။ရႈခင္းလွသည္။ထုိ႔ေၾကာင့္ေနပလီဟုေခၚတြင္ခဲ့သည္။
ေနာင္တြင္ေနပလီ မွ ငပလီ ျဖစ္လာသည္ဟုဆိုသည္။

အင္းေလးကန္ႀကီးဘာေၾကာင့္ကမာၻေက်ာ္ရသလဲ ?

ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပို္င္း၊ေညာင္ေရႊနယ္တြင္တည္ရွိသည္။ျမစ္ႀကီးနားခရိုင္ရွိအင္းေတာင္ႀကီးမွလြဲလွ်င္
ျမန္မာႏိုင္ငံမွဒုတိယအႀကီးဆံုးေသာသဘာ၀အင္းအိုင္ႀကီးျဖစ္သည္။ေတာင္ႏွင့္ေျမာက္တန္းလ်က္ရွိေသာ
ေတာင္တန္းႀကီး(၂)ခုၾကားတြင္ခြက္၀င္ေနေသာေညာင္ေရႊခ်ဳိင့္၀ွမ္းႀကီး၏အလယ္အနက္ရႈိင္းဆံုးအပိုင္း၌
တည္ရွိသည္။အင္းေလးတည္ရာအရပ္ သည္ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ေပ(၂၉၀၀)ေက်ာ္ျမင့္သည္။
အင္းေလးသည္ေတာင္ေပၚအင္းအိုင္ႀကီးတစ္ခုျဖစ္သည္။ေတာင္ရုိးေတာင္တန္းမ်ား၀န္းရံလ်က္ၾကည္လင္
ျပာလဲ့ေသာေရျပင္က်ယ္ႀကီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္သာမကကမာၻတြင္ပါေက်ာ္ၾကားသည္။အင္း
ေလးသည္ေတာင္ႏွင့္ေျမာက္အလ်ားကိုးမိုင္ခန္႔ရွည္သည္။အက်ယ္ဆံုးေနရာ၌အေရွ႕ႏွင့္အေနာက္သံုးမိုင္ခြဲ
ခန္႔ရွိသည္။ေရွးအခါကအင္းေလးကန္ႀကီး၏အက်ယ္အ၀န္းသည္စတုရန္းမိင္(၁၉၀)ခန္႔ရွိမည္ဟုခန္႔မွန္းရ
သည္။အင္းေလးေရျပင္ေပၚတြင္ရြာႀကီး၊ရြာငယ္မ်ားတည္ေဆာက္ထားသည္။တစ္ေနရာမွတစ္ေနရာသို႔ေလွ
မ်ား၊စက္ေလွမ်ားျဖင့္သြားလာၾကသည္။ေလွကိုေျချဖင့္ေလွာ္ခတ္သည္။အင္းေလးေဒသနန္ဟူးရြာရွိေဖာင္
ေတာ္ဦးဘုရားသည္ထင္းရွားသည္။

အင္းေတာ္ႀကီးဘာေၾကာင့္ကမာၻေက်ာ္တာလဲ ?

ကခ်င္ျပည္နယ္ျမစ္ႀကီးနားခရုိင္မိုးေကာင္းနယ္အတြင္းတည္ရွိသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံ၏အႀကီးဆုံးေသာသဘာ၀
အင္းႀကီးျဖစ္သည္။ေတာင္ႏွင့္ေျမာက္အလ်ား(၁၆)မိုင္ရွိသည္။
မုိးရာသီအခ်ိန္တြင္အေနာက္ဘက္ကမး္ရွိလံုးတံုႏွင္အေရွ႕ဘက္ကမး္ရွိဟဲမုရြာအၾကားေရျပင္အက်ယ္ဆံုးျဖစ္
သည္။အနံခုႏွစ္မိုင္က်ယ္၀န္းသည္။ေရျပင္ႀကီးသက္သက္အက်ယ္အ၀န္းသည္(၄၄.၉)စတုရန္းမိုင္ရွိသည္။
အင္းေတာ္ႀကီးအိုင္အတြင္းအမိႈိက္ဒိုက္သရုိက္ကင္းစင္သည္။ေရၾကည္လင္သည္။ေရျပင္က်ယ္ႀကီးသည္
ပင္လယ္ျပင္တမွ်ရႈမဆံုးေအာင္လွပသည္။အင္းေတာ္ႀကီး၏အလယ္အင္းစြယ္တစ္ခုေပၚတြင္ေရႊမဥၹဴေစတီ
ေတာ္တည္ထားသည္။ အင္းေတာ္ႀကီးသည္ပတ္ပတ္လည္၌ေတာင္ရုိးေတာင္စြယ္မ်ား၀ိုင္းရံထားသည့္
ခ်ဳိင့္၀ွမ္းႀကီးျဖစ္သည္။ေရႊမဥၹဴေစတီသည္ကခ်င္ျပည္နယ္၏အဓိကရေစတီေတာ္ႀကီးျဖစ္သည္။ေပါင္းလဆန္း
ုရားပြဲေတာ္က်င္းပခ်ိန္နီးကပ္လာလွ်င္ဘုရားေစတီအေရာက္လူေလွ်ာက္သြားႏိုင္ရန္သဲလမ္းမႀကီးႏွစ္လမ္းေပၚ
လာတတ္သည္။ ဘုရားပြဲေတာ္ၿပီးသည့္အခါသဲလမ္းမ်ားေရထဲျပန္ျမဳပ္သြားတတ္သည္။