Networking ဆိုတဲ့ ကြန္ယက္စနစ္ကို ဘာလို႔သုံးၾကတာလဲ .. ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ သုံးလာခဲ့ၾကသလဲ လို႔ေမးရင္.. (Data) လို႔ေခၚတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ၊ (resource sharing) လို႔ေခၚတဲ့ အရင္းအျမွစ္မွ်ေ၀မွဳေတြ အစရွိတဲ့ အရာမ်ားကို လြယ္လြယ္ကူကူ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ မွ်ေ၀ႏိုင္ၾကရန္အတြက္ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျဖပါမယ္။ ပုံစံကေတာ့ တစ္အိမ္နဲ႔တစ္အိ္မ္ ဟိုကူးဒီကူး ကူးသလိုေပါ့။ တစ္အိမ္တည္းေတာ့ ေနလို႔အဆင္ေျပမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အမ်ားနဲ႔ဆက္ဆံရမယ္ .. ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ေနရမယ္၊ အဲဒီလို အၾကံအညဏ္ေတြ အခက္အခဲေတြကို ကူညီေျဖရွင္းၾကရတာပါပဲ။ အဲဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ … ေက်းရြာေတြ၊ ရပ္ကြက္ေတြ၊ ၿမိဳ႕နယ္ေတြ၊ ၿမိဳ႕ေတြနဲ႔ ေနာက္ဆုံးအဆင့္ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း ခ်ိတ္ဆက္သည္ အထိ က်ယ္ျပန္႔လာပါတယ္။

အရွင္းဆုံးဥပမာနဲ႔ ေျပာရရင္ .. တစ္ျမိဳ႕နဲ႔တစ္ၿမိဳ႕ ကုန္ကူးတာတို႔၊ ႏိုင္ငံ .. တစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ တစ္ႏိုင္ငံ ကုန္ကူးတာတို႔လိုေပါ့။ တစ္ႏိုင္ငံက ထုတ္ကုန္ေတြကို ဟိုႏိုင္ငံကို တင္ပို႔ …။ ဒီႏိုင္ငံက ထုတ္ကုန္ေတြကို ဟုိႏိုင္ငံကို ျပန္တင္ပို႔ .. ။ အဲဒီပုံစံအတိုင္းပါပဲ၊ ကြန္ယက္လို႔ေခၚတဲ့ (Computer Network) ၾကီးဟာလဲ အခ်က္အလက္ေတြကို မွ်ေ၀ဖို႔နဲ႔ အခက္အခဲေတြကို ကူညီေျဖရွင္းၾကဖို႔တြက္ ထြက္ေပၚလာရျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္ … ။

Network (ေခၚ) ကြန္ယက္ေတြကို ဘယ္လို တည္ေဆာက္ထားလဲဆိုရင္ ကြန္ပ်ဴတာ (Software) နဲ႔ (Hardware) ေတြကို ေပါင္းစပ္ၿပီးေတာ့ တည္ေဆာက္ထားျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Software ေတြကေတာ့ Network/Operating System ေတြကအစ Networking application ေတြကအဆုံး ပါ၀င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Hardware အေနနဲ႔ကေတာ့ Networking Media လို႔ေခၚတဲ့ (Router, Firewall, Switch, Hub, Network Cable) အစရွိတဲ့ network media လို႔ေခၚတဲ့ ပစၥည္းကိရိယာမ်ား ပါ၀င္မွာျဖစ္ပါတယ္။
Area Networks (ကြန္ရက္ အရြယ္အစား ပမာဏ)

Networks can be categorized in several different ways. One approach defines the type of network according to the geographic area it spans. Local area networks (LANs), for example, typically reach across a single home, whereas wide area networks (WANs), reach across cities, states, or even across the world. The Internet is the world’s largest public WAN.

ေနရာေဒသ၊ ပထ၀ီအေနအထား ေပၚမူတည္ၿပီးေတာ့ (Network) ကြန္ယက္ေတြလည္း အမ်ိဳးအစား (အက်ဥ္း/အက်ယ္)ေတြ ကြာျခားႏုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ (Local Area Network) လိုေျပာတဲ့ (အိမ္တြင္း၊ ရုံးတြင္း) ကြန္ရက္ခ်ိတ္ဆက္မွဳ၊ (Wide Area Networks) လို႔ေျပာတဲ့ တစ္ၿမိဳ႕နဲ႔တစ္ၿမိဳ႕၊ တစ္ၿမိဳ႕နယ္နဲ႔ တစ္ျမဳိ႕နယ္၊ တစ္ျပည္နယ္နဲ႔ တစ္ျပည္နယ္၊ ေနာက္ဆုံး တစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ တစ္ႏိုင္ငံ … အထိ က်ယ္ျပန္႔လာႏိုင္ပါတယ္။ (Wide Area Network) တစ္ခုကို ဥပမာအရ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ … (Internet) အင္တာနက္ဆိုတဲ့ ကြန္ယက္က … ကမၻာ့အႀကီးဆုံး (Wide Area Network) တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

အက်ဥ္းခ်ဳပ္အေနနဲ႔ … Computer Networking (ကြန္ပ်ဴတာ ကြန္ယက္) ဆိုတာ၊ ကြန္ပ်ဴတာ တစ္လုံးထက္ ပိုၿပီးေတာ့ ခ်ိတ္ဆက္သုံးလွ်က္ရွိၿပီး အခ်က္အလက္ေတြ မွ်ေ၀သုံးစြဲေနတဲ့ စနစ္တစ္ခုလို႔ ေျပာပါမယ္။ ဒီေလာက္ဆုိရင္ (Networking) အေျခခံ ပါးပါးေလး သိေလာက္ပီ ထင္ပါတယ္။ ကြန္ယက္အမ်ဳိးအစား၊ အရြယ္အစားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေခၚေ၀ၚေလ့ရွိၾကပါတယ္။

(၁) Local Area Network (LAN) .. အသံထြက္က (လန္)တဲ့
(၂) Wide Area Network (WAN) .. အသံထြက္က (၀မ္) လို႔ ထြက္ပါတယ္
ဒီႏွစ္ခုက အသုံးမ်ားတဲ့ အေခၚအေ၀ၚမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ အျခား အေခၚအေ၀ၚျဖစ္တဲ့ (MAN, SAN, CAN) ေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ (LAN) နဲ႔ (WAN)က အေျခခံ အက်ဆုံး အေခၚအေ၀ၚ ျဖစ္ပါတယ္။

Tips: Internet သည္ ကမၻာ့အႀကီးဆုံး WAN နက္၀က္ခ္ႀကီး တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။